اثرگذاری بنزین بر انتخابات آمریکا مستقیم یا غیرمستقیم است
گفتگو با فریدون مجلسی، دیپلمات پیشین ایران
بنزین و قیمت این فرآورده نفتی برای مردم آمریکا همواره مهم بوده و یکی از متغیرهای تاثیرگذار در انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور نیز همین کاهش هزینه بنزین است. فعلا که چند ماهی می‌شود دولت جو بایدن توانسته قیمت بنزین را پایین نگه دارد. به طور کلی قیمت سوخت به ویژه بنزین و گازوئیل که بستگی به نوع مصرف خودروها دارد، در آمریکا بسیار مهم است. حتی خودروهایی که برقی می‌شوند هم به این سوخت‌ها وابسته هستند. زیرا بخشی از برق آنها از سوخت‌های فسیلی تامین می‌شود.
تا چند سال پیش که آمریکا متکی به واردات بود، گران‌شدن واردات انرژی باعث بالارفتن قیمت گاز و سوخت می‌شد و مردم عادی آمریکا از این مسئله ناراضی بودند. بعد از آنکه قیمت نفت بالا رفت و استخراج نفت از ماسه‌ها و رس‌های شیل امکان‌پذیر و مقرون به‌صرفه شد، توانستند هزینه‌های آن را تامین کنند.
بنابراین آمریکا شروع به استخراج نفت شیل کرد که ابتدا خیلی گران بود و مستلزم آن بود که قیمت نفت حداقل روی بشکه‌ای 70 دلار باشد و بعد به بشکه‌ای 60 و 50 دلار رسید. الان نیز قیمت هر بشکه تقریبا 50 دلار، یعنی قیمتی است که در آمریکا می‌توانند به تولید نفت شیل ادامه دهند و به اعتبار همین هم هست که آمریکا احساس می‌کند امروز جنگ اوکراین نه تنها برای آمریکا ضرر نداشته بلکه مفید هم بوده است. زیرا به جای آنکه روسیه بزرگ‌ترین صادرکننده گاز به اروپا باشد، در عمل این آمریکاست که به بزرگ‌ترین صادرکننده گاز ال‌ان‌جی تبدیل شده است. استرالیا و قطر رتبه‌های بعدی را دارند و روسیه اکنون در رتبه چهارم صادرکننده گاز قرار دارد.
در این میان از یک سو تغییرات قیمت جهانی اگر باز هم باعث گران‌شدن انرژی داخلی آمریکا شود، بر رای‌دادن مردم اثر خواهد گذاشت؛ زیرا هر آمریکایی یک خودرو زیر پایش است و قیمت بنزین را هر روز چک می‌کند. از سوی دیگر، اگر قیمت انرژی از یک حدی پایین‌تر بیاید، آمریکای صادرکننده تبدیل به واردکننده خواهد شد و تولید نفت شیل برایش صرفه ندارد. از این رو تلاش آمریکا بر این است که قیمت هر بشکه نفت نهایت روی 70، 80 دلار باقی بماند که هم تولید داخلی مقرون به‌صرفه باشد و هم بازار جهانی ثابت بماند.
حتی به نظر می‌رسد امروز که آمریکا وارد جنگ علیه یمن شده است، می‌خواهد محیط کشتیرانی را امن کند. زیرا در دنیای سرمایه‌داری و حتی کسی که امروز در آمریکا نفت شیل را بر اساس بشکه‌ای 80 دلار می‌فروشد، اگر رقیبی نداشته باشد آن را 180 دلار قیمت می‌گذارد. اگر این روند اجرا شود نارضایتی آمریکایی‌ها را به دنبال خواهد داشت.
بنابراین دولت‌ها در آمریکا هم به ارزان تمام‌شدن تولید اولیه یعنی نفت خام توجه ویژه دارند و هم به ارزان تمام‌نشدن آن؛ یعنی مبادا قیمت جهانی کاهش پیدا کند و موجب افت قیمت نفت شیل شود.
در رابطه با تاثیر افزایش قیمت بنزین بر انتخابات ریاست‌جمهوری در آمریکا، باید در نظر داشت با توجه به اینکه اصولا نفت شیل ثباتی به قیمت تمام‌شده بنزین در آمریکا داده، احتمالا شاهد افزایش قیمت آن در ایالات‌متحده نخواهیم بود. مگر آنکه بحرانی اثرگذار در قیمت جهانی نفت رخ دهد. در این صورت ممکن است رای‌دهنده آمریکایی نیز از این افزایش قیمت‌ها متاثر شود. در حال حاضر چون ثبات قیمت انرژی در آمریکا وجود دارد، مسائل جهانی برای رای‌دهندگان آمریکایی خیلی اهمیت ندارد؛ مگر آنکه این قیمت‌ها به یک باره افزایش پیدا کند.
درباره جایگاه انرژی در سیاست خارجی آمریکا نیز بحث‌های زیادی مطرح می‌شود؛ در واقع آمریکا، روسیه را بزرگ‌ترین رقیب اقتصادی آینده خود می‌داند؛ چرا که هیچ کشوری در دنیا به اندازه روسیه از منابع برخوردار نیست. در این زمینه جالب است به توئیتی که از خانم مارگارت تاچر در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود، اشاره کنم؛ این توئیت مربوط به 30 سال پیش است که خانم تاچر می‌گوید: مگر ژاپن، کره جنوبی و کشورهای مختلف دیگر منابع دارند که در صنعت و توسعه آنقدر پیشتاز هستند. همچنین تاچر می‌گوید مگر روسیه منابع انرژی ندارد که این‌چنین در عقب‌ماندگی و فقر و عدم رفاه جامعه به سر می‌برد.
آمریکایی‌ها در عمل نگران روسیه هستند؛ به همین دلیل جنگ اوکراین تقویت شده تا بتواند بازار گاز روسیه را ناکارآمد کند و مانع از فشار واردآوردن روسیه بر اروپا شود.
حتی بخشی از خط لوله نورد استریم یعنی خط گازرسانی روسیه به اروپا در دریای بالتیک منفجر شده است. به این ترتیب آمریکا با بازی‌های نفتی توانست یک‌مرتبه از واردکننده انرژی به بزرگ‌ترین صادرکننده گاز به جهان تبدیل شود. در این میان مصرف بنزین آمریکا از همه دنیا بیشتر است و به نفت تولیدی خود نیاز دارد و احتمالا نمی‌تواند آن را صادر کند؛ اما در مورد گاز می‌دانیم که آمریکا به‌رغم تمام نیازهای داخلی‌اش به بزرگ‌ترین صادرکننده گاز تبدیل شده است.
البته در واکاوی سیاست خارجی آمریکا در قبال خاورمیانه باید گفت که آمریکا فقط به وجود نفت و گاز آن نمی‌اندیشد، بلکه به بازاری که در نتیجه این نفت و گاز پدید آمده و سنگین‌شدن ارزش مالی و اقتصادی خاورمیانه می‌اندیشد. آمریکا مایل نیست که آرامش و صلح بزرگ‌ترین بازار بالقوه یا حتی بالفعل جهان از دستش خارج شود. ایالات‌متحده مایل به فروش هرچه بیشتر کالاهای مختلف به این بازار بزرگ است. بزرگ‌ترین بازارهای خاورمیانه شامل عربستان سعودی، امارات، کویت و سلطنت عمان هستند که نه فقط برای خرید کالا بلکه برای پروژه‌های عمرانی، مهندسی و تکنولوژی، چه در صنعت نفت و چه در توسعه کشاورزی و تولید انرژی‌های جایگزین فعال هستند.
