به گزارش دلوارنامه از ۲۲ آذر ۱۴۰۴ (معادل ۱۳ دسامبر ۲۰۲۵)، طرح سهنرخی شدن بنزین در ایران به طور رسمی اجرا شد. این طرح بخشی از تلاش دولت برای مدیریت مصرف سوخت، کاهش واردات بنزین و کنترل یارانههای انرژی است.
نرخهای فعلی بنزین
- نرخ اول (یارانهای): ۱۵۰۰ تومان برای هر لیتر (سهمیه ماهانه ۶۰ لیتر با کارت سوخت شخصی).
- نرخ دوم (نیمهیارانهای): ۳۰۰۰ تومان برای هر لیتر (سهمیه ماهانه تا ۱۰۰ لیتر پس از پایان سهمیه اول، با کارت سوخت شخصی).
- نرخ سوم (آزاد): ۵۰۰۰ تومان برای هر لیتر (برای مصرف مازاد بر سهمیه، سوختگیری با کارت جایگاهداران یا موارد خاص).
سهمیههای نرخ اول و دوم بدون تغییر باقی مانده و فقط با کارت سوخت شخصی قابل دسترسی است. این نرخ سوم هر فصل (بر اساس میانگین قیمت خرید از پالایشگاهها) بازنگری میشود.
وضعیت مصرف و تأثیرات اولیه
- مصرف بنزین حدود ۴۰ درصد کاهش یافته (بر اساس گزارشهای اولیه تا اواسط آذر).
- استفاده از کارت سوخت شخصی از حدود ۵۷ درصد به ۷۴ درصد افزایش یافته و سهم کارت آزاد جایگاهداران به ۲۶ درصد کاهش پیدا کرده.
- دولت تأکید دارد که این طرح بدون ناآرامی عمده اجرا شده و حدود ۸۰ درصد مردم با سهمیه ۱۶۰ لیتری (۶۰ + ۱۰۰ لیتر) نیازشان تأمین میشود.
- مصرف روزانه بنزین پیش از طرح بیش از ۱۴۰ میلیون لیتر بود، اما اکنون کاهش قابل توجهی نشان میدهد.
تغییرات در سهمیهبندی
- مالکان چند خودرو فقط برای یک خودرو سهمیه یارانهای (نرخ اول و دوم) دریافت میکنند.
- خودروهای دولتی (به جز آمبولانسها)، خودروهای مناطق آزاد، خودروهای وارداتی خارجی و برخی خودروهای نو شماره داخلی (مانند مدلهای گرانقیمت) سهمیه یارانهای ندارند و تمام مصرفشان با نرخ سوم است.
- برای خودروهای دوگانهسوز، سهمیه نرخ دوم کاهش یافته و دولت تبدیل رایگان خودروهای بنزینی به دوگانهسوز را تشویق میکند.
واکنشها و چالشها
- اجرای طرح آرام بوده و گزارشهای رسمی از همکاری مردم و وفاق ملی سخن میگویند.
- برخی انتقادها به تبعیضآمیز بودن (مانند حذف سهمیه خودروهای نو یا چندخودرویی) و احتمال افزایش تورم (هرچند دولت اثر تورمی را کم برآورد کرده) وجود دارد.
- افزایش قیمت تاکسیهای اینترنتی و حملونقل عمومی گزارش شده، اما دولت آن را کنترل میکند.
- در سطح بینالمللی، این طرح به عنوان گام محتاطانه برای کاهش یارانهها (که سالانه میلیاردها دلار هزینه دارد) دیده میشود، بدون تکرار اعتراضات گسترده مانند سال ۱۳۹۸.
