خواب روسها برای بازار انرژی چین
حمید ملازاده : ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، در جریان سفر به چین، در مورد طرحهایی برای تحویل نفت و گاز به چین از طریق مسیر پیشنهادی از طریق مغولستان بحث و گفتوگو کرد و ایدهای را که نخستینبار در سال۲۰۱۸ مطرحشده بود (خط لوله گاز موسوم به Power of Siberia ۲) را مجددا احیا کرد. با وجود علاقه متقابل به این پروژه، هنوز توافقی در این مورد حاصل نشدهاست.
به گزارش روزنامه دنیای اقتصاد این خط لوله برای جبران صادرات گاز ازدست رفته اروپا به دلیل درگیری با اوکراین، برای روسیه حیاتی است. پوتین بر نیازهای انرژی چین و قابلیتهای روسیه بهعنوان یک تامینکننده مطمئن تاکید کرد و گفت که این پروژه از تحریمهای غرب مصون خواهد بود. این خط لوله که انتظار میرود سالانه ۵۰میلیارد مترمکعب گاز را از منطقه یامال روسیه به چین منتقل کند، ممکن است تا ۱۳.۶میلیارد دلار هزینه داشتهباشد، با این حال چین ممکن است تا پس از سال۲۰۳۰ نیازی به گاز اضافی نداشتهباشد و از این مزیت بهعنوان اهرمی در مذاکرات قیمت استفاده کند. پوتین روز جمعه ۱۸ ماه مه گفت که کشورش میتواند نفت و همچنین گاز را در مسیر برنامهریزی شده از طریق مغولستان به چین برساند. پوتین و میزبانانش در سفر دوروزه خود به چین نسبت به پیشبرد خط لوله گاز پیشنهادی، « Power of Siberia ۲» ابراز علاقه کردند.
کاهش هزینههای کلی
پوتین گفت: «علاوه بر این، میتوان برای تحکیم زیرساختها و کاهش هزینههای کلی هم یک خط لوله گاز و هم یک خط لوله نفت را در مسیر کریدور گذاشت.» با این حال، رهبر روسیه همچنین به روشهای جایگزین برای تامین انرژی چین، از جمله حملونقل با نفتکش در امتداد مسیر دریای شمال از طریق قطبشمال اشاره کرد. این مسیر به دلیل تاثیرات تغییرات آبوهوایی که منجر به کاهش پوشش یخی و بهبود دریانوردی شدهاست، امکانپذیرتر شدهاست. پوتین در کنفرانس خبری افزود: «همه گزینهها قابلمذاکره هستند، همه آنها قابلقبول و از نظر اقتصادی امکانپذیرند. انتخاب بهترین گزینه ضروری است. من مطمئن هستم که این پروژه تکمیل خواهد شد.»
این بیانیه بر انعطافپذیری و آیندهنگری استراتژیک رویکرد روسیه برای تامین نیازهای انرژی چین تاکید دارد. بهرغم اظهارات خوشبینانه پوتین و پس از سالها بحث در مورد این پروژه، روسیه و چین هنوز به توافقی قطعی برای ادامه و ساخت آن دست پیدا نکردهاند. تحقق این رویا به چندین عامل مهم از جمله توافق متقابل در مورد قیمتگذاری، تامین مالی و تدارکات بستگی دارد. الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه، گفت که انتظار دارد بهزودی دو طرف قراردادی را امضا کنند. فوریت این پروژه برای روسیه افزایشیافته زیرا شرکت دولتی گازپروم بهدنبال افزایش فروش گاز به چین برای جبران افت صادرات به اروپا به دلیل جنگ در اوکراین و تحریمهای غرب است. پوتین اذعان کرد این فرآیند پیچیدهای است که شامل مسائل مربوط به قیمتگذاری است، اما تاکید کرد که اقتصاد روبهرشد چین به انرژی نیاز دارد و روسیه تامینکننده قابلاعتمادی است.
مصون از تحریمهای غرب
او گفت که تحریمهای غرب اثری روی این پروژه نخواهد داشت: «هیچکس نمیتواند مانع این امر شود، نه تحریم ناوگان نفتکش و نه حتی تحریم موسسات مالی. ما همهچیز را با ارزهای ملی خود خواهیم خرید و میفروشیم، بنابراین علاقه هر دو طرف تایید شدهاست.» این بیانیه قصد روسیه برای دورزدن فشار اقتصادی غرب از طریق تعمیق روابط تجاری دوجانبه با چین و استفاده از ارزهای ملی برای تسهیل مبادلات را برجسته میکند. خط لوله Power of Siberia ۲ قرار است سالانه ۵۰میلیارد مترمکعب گاز را از منطقه یامال در شمال روسیه به چین منتقل کند. این ظرفیت تقریبا معادل خط لوله کنونی نورداستریم۱ از روسیه به آلمان در زیر دریای بالتیک است که در اثر انفجارهای سال۲۰۲۲ آسیب دید.
در حالحاضر، روسیه از طریق خط لوله Power of Siberia ۱ به چین گاز میفرستد که در سال۲۰۱۹ شروع بهکار کرد و از سیبری شرقی به شمالشرقی چین امتداد یافتهاست. این زیرساخت موجود، روابط عمیق انرژی بین دو کشور را برجسته میکند و زمینه برای توسعه پروژههای انرژی بیشتر را ایجاد خواهد کرد. کارشناسان بر این باورند که چین بعد از سال۲۰۳۰ به عرضه گاز اضافی نیاز نداشتهباشد، لذا پکن میتواند از این عدمنیاز برای چانهزنی در قیمتگذاری خط لوله دوم از طریق سیبری استفاده کند. این کاهش بالقوه در تقاضا، قدرت مذاکره قابلتوجهی را به چین میدهد و احتمال افت قیمت را بالا میبرد. مسکو هزینه تخمینی خط لوله ۲۶۰۰کیلومتری سیبری۲ یا نحوه تامین مالی آن را فاش نکردهاست.
هزینه ۱۳.۶میلیارد دلاری
برخی از تحلیلگران هزینه را تا ۱۳.۶میلیارد دلار پیشبینی کردهاند. این سرمایهگذاری هنگفت حاکی از پیچیدگی و مقیاس پروژه است که نیازمند همکاری گسترده و تخصیص منابع از سوی روسیه و چین است. خط لوله Power of Siberia ۲ یک ابتکار استراتژیک مهم برای روسیه برای تنوعبخشیدن به صادرات انرژی و تقویت روابط اقتصادی با چین است، درحالیکه این پروژه با موانع متعددی از جمله نهاییکردن توافقنامهها و تامین مالی مواجه است، اجرای موفقیتآمیز آن میتواند پویایی تجارت انرژی در منطقه را بازتعریف کند. گنجاندن هر دو خط لوله نفت و گاز در یک کریدور، همراه با مسیرهای عرضه جایگزین، تعهد روسیه به تضمین عرضه انرژی پایدار و انعطافپذیر برای پاسخگویی به تقاضای روبهرشد چین را برجسته میکند.