بازیگران انرژی منطقه کنار هم ؛ بومی سازی امنیت خلیج فارس
گفتاری از محمدعلی خطیبی، نماینده سابق ایران در اوپک
رابطه ایران و عربستان میتواند برای هر دو کشور با اتفاقات مثبت تجاری و امنیتی همراه باشد. مسئلهای که باید به آن توجه کرد این است که کشورهای منطقه برای رونق اقتصادی خود بیش از همه به امنیت نیاز دارند. عربستان و ایران دوبازیگر مهم انرژی در منطقه خاورمیانه هستند و آرامش در این منطقه مهم انرژیخیز همواره از اولویتهای چین به شمار میرفته است و وجود تنش میان ایران و عربستان تنها به نفع آمریکاست، به طوری که در چند دهه اخیر این کشور توانسته با ایجاد تنش، منافع خود از جمله فروش تسلیحات نظامی را به دست آورد. تولید نفت عربستان بسیار بیش از تولید نفت ایران است و در این بحثی نیست که تحریمها در سالهای اخیر همچون زنجیری به پای صنعت نفت ایران بوده است. اما در مورد منابع گازی اینگونه نیست. هم منابع گازی ایران بیشتر از عربستان است و هم تولید ایران حتی با شرایط تحریم نیز از عربستان افزونتر است. دو کشور در مورد گاز شرایط برابری ندارند و امکان سرمایهگذاری طرف عربستانی در ایران نیز اکنون وجود دارد.
توافق اخیر میان تهران و ریاض نیز میتواند امنیت سرمایهگذاری در حوزه انرژی در منطقه را افزایش دهد. همچنین توافق ایران و عربستان به عنوان دو عضو تاثیرگذار اوپک به طور طبیعی میتواند در روند تصمیمگیری و ایجاد ثبات در این سازمان تاثیرگذار باشد. در این میان به بازی چینیها نیز نباید بی توجه بود. کمااینکه نقش آفرینی چین به عنوان یکی از اصلیترین سرمایهگذاران انرژی منطقه به نفع انرژی منطقه خواهد بود. بر خلاف آمریکا که منافعش در بی ثباتی و جنگ خلاصه میشود. اما به نظر میرسد کشور های منطقه متوجه شده اند که دنباله روی از ساسیتهای آمریکا آنها را به جایی نمیرساند. هچنین جنس رابطه ایران با عربستان با رابطه ایران و قطر نیز متفاوت خواهد بود. سیاست قطر این نیست که گاز خود را به کشورهای همسایه بدهد،بنابراین گازش را به شکل ال ان جی تبدیل میکند و به بازارهایی مانند چین و هند و اروپا میدهد بر خلاف قطریها سیاست ایران اینگونه است که میخواهد با شرکتهای همسایه کار کند.
البته موضوعی که وجود دارد این است که ایران در حال عادی سازی روابط با مصر است. این روند نوعی تنش زدایی منطقه ای را نیز در پی دارد.عربستان امروز به طور جدی به دنبال ایجاد سلز و کارهای مناسب و پایدار برای رابطه با ایران است. عربستانیها همچنین امیدوار هستند که از فناوری های بومی ایران نیز بتوانند استفاده کنند و به همین دلیل وزیر خارجه این کشور ابتدا به ایران سفر کرد و دعوت پادشاه این کشور به رییس جمهوری ایران ابلاغ شد. این موضوع هم که ایران به طور جدی در حال تنش زدایی با کشورهای مختلف است و میزان تبادلات تجاری ما را با این کشورها ارتقا خواهد داد و هنگامی که فضا فضای همکاری باشد قطعا روی تجارت و اقتصاد کشورها تاثیر خواهد گذاشت