گزیده‌ای از اخبار نفتی هفته گذشته
نوسانات بازار جهانی و تأثیرات ژئوپلیتیک
به گزارش دلوارنامه هفته گذشته (۸ تا ۱۴ نوامبر ۲۰۲۵، معادل ۱۷ تا ۲۳ آبان ۱۴۰۴) بازار نفت جهانی شاهد نوسانات قابل توجهی بود که عمدتاً تحت تأثیر عوامل ژئوپلیتیک، تحریم‌ها و پیش‌بینی‌های عرضه و تقاضا قرار گرفت. از یک سو، حملات به زیرساخت‌های نفتی روسیه و توقیف یک نفتکش در تنگه هرمز توسط ایران، نگرانی‌هایی را در مورد اختلال در عرضه ایجاد کرد و قیمت‌ها را به سمت افزایش سوق داد. از سوی دیگر، گزارش‌های آژانس اطلاعات انرژی آمریکا (EIA) مبنی بر مازاد عرضه جهانی، فشار نزولی بر بازار وارد کرد. در این گزارش، به بررسی خلاصه‌ای از مهم‌ترین رویدادها می‌پردازیم، با تمرکز بر جنبه‌های اقتصادی و تأثیرات آن بر بازارهای جهانی و منطقه‌ای، از جمله ایران.
نوسانات قیمت نفت و عوامل محرک
قیمت نفت برنت دریای شمال در ابتدای هفته، پس از افت ۴ درصدی در جلسه معاملاتی پیشین، تقریباً ثابت ماند و در حدود ۶۲ تا ۶۴ دلار در هر بشکه نوسان کرد. با این حال، تا پایان هفته، بر اثر نگرانی از اختلال در عرضه، شاهد افزایشی حدود ۲ درصد بودیم. نفت وست تگزاس اینترمدیت (WTI) نیز از ۶۲.۲۷ دلار به ۶۴.۲۳ دلار رسید، که این جهش عمدتاً به دلیل حملات پهپادی اوکراین به بندر نووروسیسک روسیه رخ داد. این بندر، که ۲ درصد از عرضه جهانی نفت را تأمین می‌کند، موقتاً صادرات خود را متوقف کرد و آسیب‌هایی به کشتی‌ها، ساختمان‌ها و انبارهای نفت وارد آمد.
در بازارهای آسیایی، تحریم‌های جدید آمریکا علیه روسیه و اختلال احتمالی در زنجیره تأمین سوخت، به افزایش قیمت‌ها دامن زد. تحلیلگران بلومبرگ پیش‌بینی کردند که این عوامل، ریسک‌های عرضه را افزایش داده و ممکن است قیمت‌ها را در کوتاه‌مدت بالای ۶۵ دلار نگه دارد. از سوی دیگر، گزارش EIA نشان داد که تولید نفت آمریکا در سه‌ماهه چهارم سال به ۱۳.۵ میلیون بشکه در روز خواهد رسید، که این امر مازاد عرضه جهانی را به ۵۲ میلیون بشکه افزایش می‌دهد و فشار کاهشی بر قیمت‌ها وارد می‌کند. این پیش‌بینی، نگرانی‌هایی را برای صادرکنندگان نفت، از جمله کشورهای اوپک‌پلاس، ایجاد کرده است.
رویدادهای ژئوپلیتیک و تأثیر بر تنگه هرمز
یکی از برجسته‌ترین اخبار هفته، توقیف یک نفتکش در تنگه هرمز توسط نیروهای ایرانی بود. مقامات آمریکایی گزارش دادند که ایران این اقدام را در راستای حفظ امنیت آبراه‌های بین‌المللی انجام داده است. تنگه هرمز، که ۲۰ درصد نفت جهان از آن عبور می‌کند، همواره نقطه حساسی در بازار انرژی بوده و این رویداد، یادآور تهدیدهای گذشته برای بستن این آبراه است. گزارش‌ها حاکی از آن است که نفتکش توقیف‌شده مرتبط با منافع آذربایجان و اسرائیل بوده، که این امر تنش‌های منطقه‌ای را تشدید کرده است.
در واکنش، نرخ اجاره نفتکش‌های عظیم‌الجثه (VLCC) بیش از ۳۰ درصد افزایش یافت و به ۱۳۰ هزار دلار در روز رسید؛ بالاترین سطح از آوریل ۲۰۲۰. بانک ANZ این جهش را به تحریم‌های روسیه و افزایش “نفت شناور” در دریا نسبت داد، که ظرفیت کشتی‌ها را کاهش می‌دهد. این افزایش هزینه حمل، فشار بیشتری بر حاشیه سود پالایشگاه‌های آسیایی وارد می‌کند و ممکن است به نفع صادرکنندگان خاورمیانه، از جمله ایران، تمام شود.
اخبار داخلی ایران و بازار انرژی
در داخل کشور، مصرف گاز طبیعی در بخش‌های نیروگاهی، صنعتی و خانگی به حدود ۵ میلیارد و ۱۴۸ میلیون مترمکعب رسید، که نشان‌دهنده ثبات نسبی در تقاضای داخلی است. همچنین، مستمری آبان‌ماه بازنشستگان صنعت نفت واریز شد و خبرهایی از افزایش ظرفیت آزمون استخدامی وزارت نفت به بیش از ۸۱۳ نفر منتشر گردید. این اقدامات، بخشی از تلاش‌های دولت برای حمایت از نیروی کار بخش انرژی است.
در بازار داخلی، قیمت نفت خام اوپک بدون تغییر قابل توجهی در حدود ۶۳.۳۶ دلار معامله شد. کارشناسان ایرانی تأکید دارند که با توجه به نقش محوری ایران در اوپک، نوسانات جهانی می‌تواند فرصت‌هایی برای افزایش صادرات ایجاد کند، به شرط مدیریت تحریم‌ها. معاون وزیر نفت نیز در اظهاراتی، بر لزوم تمرکز بر فناوری‌های نوین استخراج تأکید کرد.
پیش‌بینی‌ها و چشم‌انداز آینده
گزارش کوتاه‌مدت انرژی نوامبر EIA، افزایش تولید نفت آمریکا را تأیید کرد، اما تأکید دارد که مازاد عرضه، قیمت‌ها را در سال آینده تحت فشار قرار خواهد داد. در مقابل، شرکت توتال‌انرژیز فرانسه پیش‌بینی کرد که تقاضای جهانی نفت و گاز تا دهه‌های آینده ادامه یابد، که این امر “واقعیت بازار” است. برای ایران، این هفته فرصتی برای تقویت دیپلماسی انرژی بود؛ با تمرکز بر صادرات به آسیا و تنوع‌بخشی به سبد انرژی.
در مجموع، هفته گذشته بازار نفت را به یادآوری کرد که ژئوپلیتیک همچنان عامل اصلی نوسانات است. با ثبات نسبی قیمت‌ها در سطوح ۶۴ دلاری، چشم‌انداز میان‌مدت مثبت به نظر می‌رسد، به شرطی که تنش‌ها مدیریت شوند. ایران، به عنوان یکی از بازیگران کلیدی، می‌تواند از این فرصت‌ها برای تقویت اقتصاد ملی بهره ببرد.
