به گزارش دلوارنامه بازار نفت در سال 2026 با چالشهای متعددی روبرو خواهد بود که عمدتاً ناشی از مازاد عرضه، رشد تقاضای محدود و عوامل ژئوپلیتیکی است. بر اساس پیشبینیهای سازمانهای معتبر مانند اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده (EIA)، قیمت نفت برنت در سهماهه اول سال 2026 به طور متوسط به 55 دلار در هر بشکه خواهد رسید و در طول سال در همین حدود باقی خواهد ماند. این کاهش قیمت به دلیل مازاد عرضه جهانی است که تحلیلگران انتظار دارند در اوایل سال 2026، موجودیهای نفتی افزایش یابد و قیمتها به زیر 60 دلار سقوط کند. گلدمن ساکس نیز پیشبینی میکند که میانگین قیمت برنت و WTI به ترتیب 56 و 52 دلار باشد، زیرا آخرین موج بزرگ عرضه بازار را با مازاد 2 میلیون بشکه در روز مواجه میکند.
آژانس بینالمللی انرژی (IEA) برای اولین بار از ماه می، پیشبینی مازاد بازار نفت در سال 2026 را کاهش داده و انتظار دارد تقاضای جهانی نفت با 860 هزار بشکه در روز افزایش یابد، که 90 هزار بشکه بیشتر از پیشبینی قبلی است. با این حال، IEA پیشبینی میکند که عرضه جهانی نفت تقاضا را حداقل با 3.8 میلیون بشکه در روز پیشی بگیرد، که این امر فشار بیشتری بر قیمتها وارد میکند. تولید نفت ایالات متحده نیز در سال 2026 کاهش خواهد یافت، هرچند رشد در برخی مناطق نتواند کاهش ملی را جبران کند. این چشمانداز نشاندهنده یک بازار اشباع است که در آن عرضه از تقاضا پیشی میگیرد، و عوامل مانند رشد اقتصادی جهانی کند و انتقال به انرژیهای تجدیدپذیر نقش کلیدی ایفا میکنند.
از منظر ایران، که یکی از تولیدکنندگان عمده نفت در اوپک است، این چشمانداز چالشبرانگیز است اما فرصتهایی نیز به همراه دارد. اقتصاد ایران در سال 2025 علیرغم رشد اندک 1.1 درصدی در بخش نفت، با انقباض کلی مواجه شد و تورم به 49 درصد رسید. پیشبینی میشود که تولید نفت ایران در سال 2026 پایدار بماند و میانگین 3.3 میلیون بشکه در روز در هر فصل باشد. با این حال، عدم افزایش شدید قیمتها در سال 2026، به دلیل مقاومت بیشتر بازار و نبود عوامل اختلالآمیز عمده، درآمدهای نفتی ایران را تحت تأثیر قرار خواهد داد. تنشهای خاورمیانه، مانند حملات عربستان به یمن و اظهارات ایران مبنی بر “جنگ تمامعیار” علیه اسرائیل، میتواند قیمتها را موقتاً افزایش دهد، اما بازار نفت در سال 2025 نشان داد که پریمیوم ژئوپلیتیکی کمرنگ شده و ممکن است بازنگردد.
تحریمهای بینالمللی همچنان مانع اصلی برای ایران است. در سناریویی که زیرساختهای صادرات نفت ایران آسیب ببیند، عرضه نفت این کشور میتواند تا 1.75 میلیون بشکه در روز کاهش یابد. با این وجود، ایران میتواند از استراتژیهای مانند افزایش صادرات به چین و هند، که خریداران عمده نفت تحریمگریز هستند، بهره ببرد. بودجه دولت ایران نشاندهنده مسیر سختی است، با افزایش قیمت کالاهای اساسی و فقیرتر شدن مردم. برای کار کردن در ایران، تمرکز بر تنوعبخشی اقتصاد ضروری است. سرمایهگذاری در صنایع پاییندستی نفت، مانند پتروشیمی و پالایشگاهها، میتواند درآمدهای پایدارتری ایجاد کند. همچنین، استفاده از فناوریهای نوین برای افزایش بهرهوری چاههای نفت، مانند هوش مصنوعی در اکتشاف، فرصتهایی برای شرکتهای داخلی فراهم میآورد.
در سطح جهانی، پیشبینیهای بانکها برای کامودیتیها نشاندهنده تمرکز بر طلا و مس است، در حالی که نفت با مازاد مواجه است. برای مثال، گلدمن ساکس تأکید دارد که مسابقه هوش مصنوعی اکنون به مسابقه انرژی تبدیل شده، که میتواند تقاضای نفت را تحت تأثیر قرار دهد. در ایران، این میتواند به معنای سرمایهگذاری در انرژیهای تجدیدپذیر باشد تا وابستگی به نفت کاهش یابد. چالشهای زیستمحیطی، مانند فرسایش خاک در زاگرس که نیاز به نیمی از درآمد نفتی سالانه برای ترمیم دارد، بر لزوم مدیریت پایدار تأکید دارد.
اوپک پلاس، شامل عربستان، روسیه و ایران، ممکن است در ژانویه 2026 تعهدات خود را برای ثبات بازار تمدید کند و افزایش تولید داوطلبانه 2.2 میلیون بشکهای را به تعویق بیندازد. این اقدام میتواند از سقوط بیشتر قیمتها جلوگیری کند. برای فعالان بازار در ایران، تمرکز بر قراردادهای آتی و هجینگ ریسک قیمت ضروری است. شرکتهای ایرانی میتوانند از پلتفرمهای داخلی مانند بورس انرژی برای معامله استفاده کنند.
در نهایت، سال 2026 برای بازار نفت سال گذار است: نه سقوط شدید، نه صعود ماهوارهای. برای ایران، این فرصت برای اصلاحات ساختاری است. با تمرکز بر صادرات غیرنفتی، فناوری و دیپلماسی، میتوان اثرات منفی را کاهش داد. پیشبینیها نشاندهنده قیمتهای پایین اما پایدار است، که نیاز به استراتژیهای هوشمندانه دارد. (حدود ۷۲۰ کلمه)
