تجارت نفت در سایه تحریم

به نوشته بلومبرگ، دولت آمریکا هفته گذشته تحریم‌های بیشتری را علیه تجارت نفت ایران اعمال کرد. قیمت نفت از آن زمان تاکنون بیش از ۵ دلار در هر بشکه کاهش‌یافته‌است. این افت قیمتی نشان می‌دهد که تاجران نفت تا چه اندازه نسبت به اقدامات دولت ایالات‌‌‌‌‌‌متحده در‌برابر دشمنان خود که از قضا از تولیدکنندگان بزرگ نفتی به‌‌‌‌‌‌شمار می‌آیند، خواه ایران باشد و خواه روسیه، بی‌‌‌‌‌‌تفاوت هستند، درحالی‌که اوضاع حاکم بر بازار انرژی ممکن است و می‌تواند با تعیین خروجی انتخابات ۵ نوامبر تغییر کند، اما در حال‌حاضر معامله‌گران تردید دارند که تحریم‌ها بتواند قیمت‌ها را بالاتر ببرد زیرا واشنگتن با جدیت به‌دنبال مخفی‌‌‌‌‌‌کاری درخصوص رشد هزینه‌‌‌‌‌‌ سوخت در آمریکا و همچنین برقراری تعادل در اولویت‌‌‌‌‌‌های رقابتی خود با چین، خریدار عمده نفت ایران است.

بلومبرگ در ادامه می‌نویسد؛ اقدامات جدید تحریمی ۱۱ اکتبر علیه ایران اساسا برای رساندن این پیام بود که به باور دولت واشنگتن، ایالات‌‌‌‌‌‌متحده می‌تواند در صورت لزوم تجارت نفت ایران را هدف قرارداده و از نظر تئوری تقریبا هرکسی را که با موضوع نفت ایران سروکار دارد تحت‌تعقیب قرار دهد. در همین ارتباط، والی‌‌‌‌‌‌آدیمو معاون وزیر خزانه‌‌‌‌‌‌داری آمریکا، گفت: «هدف ما و موضوعی که به‌‌‌‌‌‌وضوح بیان کردیم، این است که اگر ایران به فعالیت‌های خود علیه اسرائیل ادامه دهد، ایالات‌‌‌‌‌‌متحده آماده خواهد بود تا اقدامات تقابلی و تحریمی گسترده‌‌‌‌‌‌تری را علیه این کشور عملیاتی کند.» مقامات ایالات‌‌‌‌‌‌متحده در محافل خصوصی‌‌‌‌‌‌تر اعتراف می‌کنند که در آمریکا تمایل بسیاری وجود دارد برای هدف قرار‌‌‌‌‌‌دادن بزرگ‌ترین خریداران نفت در چین و واسطه‌‌‌‌‌‌های اماراتی که به افزایش صادرات نفت ایران از نیمه دوم سال‌۲۰۱۹ (دوره‌‌‌‌‌‌ کوتاهی پس از اعمال مجدد محدودیت‌های دولت ترامپ بر تجارت نفت ایران) کمک کرده‌اند. به بیان ساده‌‌‌‌‌‌تر، واشنگتن هرچند ابزاری برای آسیب‌رساندن حتی کوتاه‌مدت به جریان تجارت نفت ایران در اختیار دارد، اما با رصد دقیق تحولات بازار انرژی، از به‌کار بردن آن خودداری می‌کند. به گفته افرادی که مستقیما از این موضوع مطلع بوده و خواستند نامشان فاش نشود، هرگونه اقدام واشنگتن می‌تواند به‌صورت بالقوه نوسانات و پیچیدگی‌های بازار نفت را تشدید و معضلات فعلی سیاست بین‌المللی را پیچیده‌‌‌‌‌‌تر کند. جنت‌‌‌‌‌‌یلن؛ وزیر خزانه‌‌‌‌‌‌داری آمریکا، این موضوع که آمریکا در قبال ایران سهل‌‌‌‌‌‌انگاری‌کرده را رد کرد و تصویب تحریم‌های ۱۱ اکتبر را «پیش درآمدی» بالقوه برای اقدامات بیشتر خواند. یلن این هفته اعلام کرد: «ما صدها تحریم گوناگون را به‌‌‌‌‌‌طور مداوم علیه ایران اعمال کرده‌‌‌‌‌‌ایم. این درست است که ما اخیرا تحریم‌های خود را به میزان قابل‌توجهی افزایش داده‌‌‌‌‌‌ایم. من مصوبه‌‌‌‌‌‌ای را امضا کردم که به ما امکان می‌دهد حوزه تجارت انرژی ایران را به‌طور گسترده هدف قرار دهیم و این می‌تواند مقدمه‌‌‌‌‌‌ای برای مجموعه‌‌‌‌‌‌ای از تحریم‌ها باشد که در مقام عمل توانایی ایران را برای کسب درآمد از محل صادرات نفت کاهش می‌دهد.» بر اساس داده‌های شرکت TankerTrackers.com و با استناد به گزارش نهادهای نظارتی با استفاده از داده‌های ماهواره‌‌‌‌‌‌ای، صادرات نفت ایران در سه‌ماهه سوم امسال به‌طور متوسط‌برابر با ۱.۷‌میلیون بشکه در روز بوده که تقریبا  ۲.۵برابر صادرات نیمه دوم سال‌۲۰۱۹ بود. از سویی دیگر، گمانه‌‌‌‌‌‌زنی‌‌‌‌‌‌ها مبنی‌بر اینکه رژیم‌‌‌‌‌‌صهیونیستی ممکن است به تاسیسات نفتی ایران حمله کند، مانعی برای تجارت نفت‌‌‌‌‌‌خام این کشور نشد. بر اساس گزارش منابع معتبر، مقامات آمریکایی بر روی اقداماتی تمرکز کرده‌اند که هزینه‌های ایران را برای عرضه نفت‌‌‌‌‌‌خام افزایش داده و در نهایت منجر به محدودسازی حجم صادرات نفتی این کشور شود که البته در مقام عمل، در رسیدن به اهداف تحریمی خود توفیق چندانی نداشته‌‌‌‌‌‌اند. لازم به ذکر است محل استقرار تعدادی از شرکت‌های واسطه فعال در تجارت نفت، کشور امارات است. در این میان، چین تقریبا ۸۰‌درصد از کل خرید صادرات روزانه نفت ایران را به خود اختصاص‌داده که البته بسیاری از معاملات بر پایه یوآن انجام می‌شود.

حکایت نفت روسی

 به گزارش روزنامه دنیای اقتصاد این سناریویی مشابه در مورد روسیه است، جایی‌که ایالات‌‌‌‌‌‌متحده سعی‌کرده بین ریسک‌های سمت عرضه و تلاش برای آسیب‌رساندن به‌دسترسی کرملین به درآمدهای نفتی تعادل برقرار کند. این موضع منجر به اجرای مصوبه به‌اصطلاح سقف قیمتی شد که استفاده از کشتی‌‌‌‌‌‌ها و خدمات غربی را برای محموله‌‌‌‌‌‌هایی که بالاتر از قیمت‌های معین فروخته می‌شدند ممنوع اعلام کرد و مسکو را مجبور به تشکیل ناوگان به‌اصطلاح سایه‌‌‌‌‌‌ای از نفتکش‌ها کرد تا نفت خود را بدون نیاز به کشورهای غربی جابه‌جا کند، بااین‌حال در بحبوحه تنش‌ها، انتخابات ریاست‌‌‌‌‌‌جمهوری آمریکا ممکن است به‌عنوان نقطه‌‌‌‌‌‌عطفی در این زمینه عمل کند.

نویسنده: پیمان قناعتی فرد