نوسانات نزولی نفت در هفتهای که گذشت/مازاد عرضه و تحریمها بر بازار سایه افکند
به گزارش دلوارنامه در هفته منتهی به ۲۲ نوامبر ۲۰۲۵، بازار نفت خام شاهد نوسانات نزولی قابل توجهی بود که عمدتاً ناشی از نگرانیهای فزاینده در مورد مازاد عرضه جهانی و تأثیر تحریمهای جدید ایالات متحده بر صادرات نفت روسیه به شمار میرود. قیمت شاخص وست تگزاس اینترمدیت (WTI) در پایان معاملات روز جمعه ۲۱ نوامبر به ۵۷.۸۹ دلار در هر بشکه رسید که ۱.۸۹ درصد نسبت به روز قبل کاهش یافته است. این در حالی است که شاخص برنت دریای شمال نیز با افت ۱.۶۳ درصدی به ۶۲.۳۵ دلار در هر بشکه بسته شد. این سطوح قیمتی، پایینترین در یک ماه اخیر به حساب میآید و نشاندهنده فشارهای مداوم بر بازار است. بر اساس گزارش آژانس بینالمللی انرژی (IEA) در گزارش ماهانه نوامبر، عرضه جهانی نفت در اکتبر با کاهش ۴۴۰ هزار بشکه در روز به ۱۰۸.۲ میلیون بشکه در روز رسید، اما همچنان ۶.۲ میلیون بشکه در روز بالاتر از سطح ژانویه است. این افزایش عرضه، که به طور مساوی بین کشورهای غیراوپکپلاس و اوپکپلاس تقسیم شده، بازار را به سمت مازاد سوق داده و تقاضای جهانی را تحت فشار قرار داده است.
یکی از عوامل کلیدی در این هفته، تصمیمات اوپکپلاس بود که بر ۲ نوامبر اعلام شد. هشت کشور کلیدی اوپکپلاس – شامل عربستان سعودی، روسیه، عراق، امارات متحده عربی، کویت، قزاقستان، الجزایر و عمان – توافق کردند تولید را در دسامبر ۲۰۲۵ به میزان ۱۳۷ هزار بشکه در روز افزایش دهند، مشابه سطوح اکتبر و نوامبر. با این حال، برای اولین بار از آوریل ۲۰۲۵، گروه تصمیم به توقف افزایش تولید در سهماهه اول ۲۰۲۶ گرفت تا با تقاضای فصلی ضعیفتر مقابله کند. این تصمیم، که به عنوان اقدامی محتاطانه در برابر مازاد عرضه تلقی میشود، نتوانست از افت قیمتها جلوگیری کند. طبق بیانیه اوپک، این کشورها بر تعهد خود به ثبات بازار تأکید کرده و انعطافپذیری کامل برای توقف یا معکوس کردن تنظیمات داوطلبانه تولید – که از آوریل ۲۰۲۳ به میزان ۱.۶۵ میلیون بشکه در روز و در نوامبر همان سال ۲.۲ میلیون بشکه در روز اعمال شده – را حفظ خواهند کرد. با این وجود، تولید اوپک در اکتبر به ۲۹.۰۷ میلیون بشکه در روز رسید که بالاترین سطح در ۲.۵ سال اخیر است و این امر نگرانیها را تشدید کرده است.
تحریمهای ایالات متحده نیز نقش پررنگی در تحولات این هفته ایفا کرد. دادههای بلومبرگ نشان میدهد صادرات دریایی نفت خام روسیه در چهار هفته منتهی به ۱۶ نوامبر به ۳.۳۶ میلیون بشکه در روز کاهش یافت – پایینترین سطح در سه ماه اخیر – که ۹۰ هزار بشکه در روز کمتر از هفته قبل است. این کاهش ناشی از تحریمهای جدید بر شرکتهای روسی مانند روسنفت و لوکاویل است که تا ۱.۴ میلیون بشکه در روز نفت را در دریا متوقف کرده. با وجود این، اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA) پیشبینی میکند بازار جهانی به سرعت با این تحریمها تطبیق یابد و کاهش تولید روسیه تنها ۱۳۷ هزار بشکه در روز در سهماهه اول ۲۰۲۶ باشد. این امر میتواند فشار صعودی بر قیمتها ایجاد کند، اما در کوتاهمدت، مازاد عرضه غالب است. EIA در گزارش چشمانداز کوتاهمدت انرژی نوامبر (STEO) که در ۱۲ نوامبر منتشر شد، تأکید کرد که موجودیهای جهانی نفت تا پایان ۲۰۲۵ و سراسر ۲۰۲۶ افزایش خواهد یافت، با میانگین ۱.۸ میلیون بشکه در روز در ۲۰۲۵ و ۲.۲ میلیون بشکه در روز در ۲۰۲۶. این افزایش، عمدتاً به دلیل رشد تولید اوپکپلاس و ایالات متحده است که تقاضای ضعیفتر را تحتالشعاع قرار میدهد.
از منظر تقاضا، تصویر جهانی چندان دلگرمکننده نیست. IEA تقاضای جهانی نفت را برای ۲۰۲۵ حدود ۷۹۰ هزار بشکه در روز افزایش پیشبینی کرده که عمدتاً از سوی ایالات متحده، چین و نیجریه هدایت میشود. با این حال، رشد تقاضا در چین – بزرگترین مصرفکننده جهان – کندتر از انتظار است، به ویژه با توجه به انباشت استراتژیک نفت توسط این کشور که به عنوان منبع تقاضا عمل کرده و فشارهای نزولی را محدود کرده است. EIA تخمین میزند انباشت استراتژیک چین از ژانویه تا سپتامبر ۲۰۲۵ به طور متوسط ۸۰۰ هزار بشکه در روز بوده، اما عدم شفافیت دادهها این برآورد را نامطمئن میسازد. در اروپا و آسیا، حاشیههای پالایشی به دلیل توقفهای برنامهریزیشده، تعمیرات و اختلالات در عملیات پاییندستی روسیه به اوج دوساله رسید. با این وجود، نرخ بهرهبرداری پالایشگاههای جهانی در اکتبر ۲.۹ میلیون بشکه در روز کاهش یافت و به ۸۱.۵ میلیون بشکه در روز رسید، هرچند انتظار میرود تا پایان سال به شدت افزایش یابد – ۷۱۰ هزار بشکه در روز در ۲۰۲۵ و ۵۱۰ هزار بشکه در روز در ۲۰۲۶.
عوامل ژئوپلیتیکی نیز بر بازار سایه انداختهاند. تلاشهای ایالات متحده برای دستیابی به توافق صلح روسیه-اوکراین میتواند عرضه جهانی را افزایش دهد و اشتهای ریسک سرمایهگذاران را کاهش دهد. علاوه بر این، کاهش ریسکهای ژئوپلیتیکی خاورمیانه پس از توافق آتشبس اسرائیل-حماس در ۹ اکتبر ۲۰۲۵ تحت برنامه ۲۰ نقطهای صلح غزه توسط دونالد ترامپ، نوسانات را کاهش داده، اما مازاد عرضه را برجستهتر کرده است. در ایالات متحده، تولید نفت خام به طور متوسط ۱۳.۶ میلیون بشکه در روز در ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶ پیشبینی میشود که بالاتر از برآورد قبلی ۱۳.۵ میلیون بشکه است. این رشد، همراه با افزایش تولید زغالسنگ و تقاضای برق، نشاندهنده تنوعبخشی انرژی در آمریکا است.
در مجموع، هفته گذشته بازار نفت را با ترکیبی از تصمیمات محتاطانه اوپکپلاس، تحریمهای روسیه و چشمانداز مازاد عرضه روبرو کرد. قیمتها ۱۵ درصد از ابتدای سال کاهش یافته و به سطوح حمایتی کلیدی مانند ۵۵-۵۷ دلار برای WTI رسیدهاند. دادههای پیگیری کشتیهای نفتکش نشان میدهد ذخیره نفت خام در تانکرهای ساکن بیش از ۷ روز در هفته منتهی به ۱۴ نوامبر ۱.۱ درصد افزایش یافت و به ۱۰۳.۴۱ میلیون بشکه رسید – بالاترین از ژوئن ۲۰۲۴. بانک جهانی نیز پیشبینی کرده قیمتهای انرژی در اکتبر ۳.۷ درصد افت کرده، عمدتاً به دلیل ۵.۱ درصد کاهش قیمت نفت خام. این روند، با ثبات اقتصادی جهانی و کاهش تنشهای تجاری، ادامه خواهد یافت.
پیشبینی کوتاهمدت قیمت نفت: در کوتاهمدت (تا پایان ۲۰۲۵)، انتظار کاهش بیشتر قیمتها را داریم. EIA پیشبینی میکند قیمت برنت تا پایان سال به میانگین ۵۵ دلار در هر بشکه برسد و در ۲۰۲۶ به ۵۴.۹۲ دلار. Long Forecast نیز WTI را در نوامبر حدود ۶۱.۴۵ دلار و در دسامبر ۶۱.۹۰ دلار تخمین میزند. عوامل نزولی مانند مازاد ۱ میلیون بشکه در روز و توقف افزایش تولید اوپکپلاس غالب هستند، مگر آنکه اختلالات ژئوپلیتیکی جدید (مانند تشدید تحریمهای روسیه) مداخله کند. سطوح حمایتی ۵۵-۵۷ دلار و مقاومتی ۶۴-۶۵ دلار را رصد کنید
